Czym jest kabała?

Człowiek współczesny poszukuje się w różnych miejscach. W Europie wzrasta zainteresowanie buddyzmem, czy też filozofią zen. Coraz większą rzeszą zwolenników cieszy się również kabała. Amerykańscy celebryci już przed laty dali mediom pożywkę, często ograniczając swoją aktywność kabalistyczną do przewiązania przegubu dłoni czerwoną wstążeczką. O co więc chodzi z kabałą?

Kabała jest filozofią pochodzącą z tradycji żydowskiej, ale już przed wiekami została ona przeniesiona na grunt chrześcijański. Słowo kabała wywodzi się od hebrajskiego czasownika otrzymywać, przyjmować, jednak w wielu przypadkach używa się go w zastępstwie słowa tradycja, wiedza.

 

Tradycja kabalistyczna rozwinęła się w Europie w XII i XIII wieku na bazie Sepher Jezirah (Księga Stworzenia) stworzonej w Palestynie lub Babilonie pomiędzy III i VI w. n.e. Ukoronowaniem magicznej i zaskakującej nauki kabały jest spisany w XIII wieku w Hiszpanii systematyczny wykład kabały - Zohar (Wspaniałość).

 



Po co powstała kabała? Była to ponoć pierwsza próba uduchowienia religii judaistycznej, która według kabalistów stała się nazbyt formalna, sztywna i legalistyczna. Kabała nie stanowi jednak jednej, wewnętrznie spójnej konstrukcji. Jest to zbiór zazębiających się i wykluczających spekulacji oraz rozmyślań. Co więcej, łatwo odkryć, że była ona zbiorem tez licznych bliskowschodnich szkół filozoficznych.

Kabała postrzega świat jako symbol. Bo wszystko, co jesteśmy w stanie ująć umysłem, symbolizuje swoje źródło, czyli Ponadczasową Rzeczywistość. Według kabalistów rzeczywistość powstała za sprawą Siły Wyższej, określanej w kabale jako Ein Sof (Ostateczna Próżnia). Poprzez Siłę Wyższą wyraża się Ein Sof Aur (Nieskończone Promieniowanie).


Jak powstał świat według kabały? Z Ein Sof wytrysnął pojedynczy promień światła, który zrodził dziewięć kolejnych blasków. Pierwszą emanacją była Keter (Korona), a pozostałe dziewięć sefirot zamykała Malchut (Ziemia).

Te kabalistyczne promienie, nazywane sefirotami, mające składać się w sumie na imię Stwórcy, stanowią podstawę struktury życia - Drzewa Życia. Na Drzewie Życia opiera się zarówno kompozycja człowieka, jak i kosmosu, stworzonych na podobieństwo Boga.

Drzewo Życia stanowi mapę i klasyfikację wszystkiego. Tak więc stadia kabalistycznej inicjacji odpowiadają dziesięciu sefirotom, które są podstawowymi dziesięcioma kategoriami aspektów rzeczywistości. Dlatego, według kabalistów, świat charakteryzuje się doskonałym i przewidywalnym porządkiem.

Kosmos, czyli wszechświat stanowi, według kabalistów, złożoną całość, uporządkowaną przez trudne do przeniknięcia umysłem powiązania, zwane korespondencjami. We wszystkich zjawiskach ujawnia się pierwiastek boski, a człowiek jest pomniejszonym odbiciem Stwórcy, a także kosmosu.

Kabaliści wierzą w magiczną siłę słów i liter tekstu Tory, czyli Starego Testamentu. Wierzą w możliwość oddziaływania za ich pomocą na świat przyrody i na ludzkie postępki.

Proces emanacji, w którym Bóg ujawnił swoją tożsamość, został również nazwany rozwinięciem się boskiego języka. Tak pojawiła się kabalistyczna metoda – gematria.

Gematria opiera się na fakcie, że litery hebrajskie odpowiadają również liczbom. Słowa przekształcane są w liczby, a następnie na podstawie uzyskanych wartości liczbowych odkrywa się właściwy sens pierwotnego wyrażenia. Pokrewnymi do gematrii metodami są notarikon - kiedy pierwsze lub ostatnie litery słów jakiegoś wyrażenia łączą się, tworząc nowe wyrażenie, oraz temurah - gdzie wykorzystuje się anagramy i zastępowanie jednych liter drugimi.

Kabała już przed wielu laty zainteresowała chrześcijańskich Europejczyków. Giovanni Pico della Mirandola, żyjący pod koniec XV wieku, był pierwszym chrześcijańskim władcą i filozofem, który oparł się na myśli kabalistycznej. Nie tylko zlecił kilka tłumaczeń dzieł kabalistycznych, ale  ukazywał wręcz chrześcijaństwo jako religię o korzeniach kabalistycznych. Giovanni Pico della Mirandola sądził również, że dotrze poprzez kabałę do najstarszej, pierwotnej religii. Od jego czasów chrześcijańska wersja kabały rozwijała się równolegle i niezależnie od jej właściwego, żydowskiego pnia.

Chrześcijanie zajmujący się studiowaniem kabały w czasach renesansu i baroku oczyszczali ją z tego, co uznali za elementy pogaństwa. Stosując reguły kabalistycznej numerologii dowodzili, że zawiera ona podstawowe dogmaty doktryny chrześcijańskiej, m.in. dogmat o Trójcy Świętej i dwóch naturach człowieka. Na przestrzeni kolejnych wieków często dochodziło do przenikania się myśli europejskiej filozofii z działalnością kabalistów.

Tak więc jest kabała zakorzeniona w historii Europy, jako ciekawe zjawisko kulturowe, a czasami jako moda.
 

 

 

 

2014-09-02